تاریخچه گلاب

گلاب به مایعی گفته می‌شود که از گل محمدی (نام علمی: Rosa × damascena) استخراج کنند و معطر است. گلاب به دستاورد تقطیر گل‌های درختچه گل سرخ تازه چیده شده با آب که اسانس آن از محلول آبکی، جدا شده باشد گفته می‌شود که باید در ظرف‌هایی که دارای مقدار اندکی هوا باشد نگهداری گردد. از تقطیر مجدد گلاب، فراورده‌ای به دست می‌آید که به آن گلاب دو آتشه می‌گویند. اگر مجداً گلاب دو آتشه را تقطیر کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می‌آید که فوق‌العاده معطر بوده و در حقیقت گلاب ناب و خالص است.

گلاب اصل، شفاف، روشن، بدون رسوب است و بوی آن بوی مطبوع گل محمدی و فاقد بوی ترشیدگی است. طعم گلاب نیز سنگین و کمی مایل به تلخی است که از جمله مهمترین نشانه‌های اصل بودن گلاب به شمار می‌رود.

«اسانس گل سرخ یا رز یا محمدی، چون گرانترین اسانس دنیا است هرگرم آن معادل یک گرم طلا در بازار جهانی است.»

ایرانیان از نخستین کسانی هستند که از گذشته‌های دور به ویژگی‌های خوراکی و درمانی گل سرخ (محمدی) پی برده‌اند. طبق اسناد بین‌المللی، مبداء تولید گلاب، ایران و مبداء تولید اسانس گل سرخ (محمدی) و عصاره گلبرگ‌های تازه، یونان ذکر شده‌است.

«گل سرخ یا رز یا محمدی، گیاهی است که بومی ایران است و خاستگاه و موطن اصلی آن ایران است که تا حدود ۳۵۰ سال پیش غیراز ایران جایی دیگر رویش نداشته است و در زمان سلسله صفویه و زمانی که دولت عثمانی همسایه ایران بوده است، این گل و کلیه دستگاه‌های گلابگیری از ایران به ترکیه وسپس به سوریه و بلغارستان برده شده است.»

گزارش ابن خلدون حاکی بر این است که در قرن ۸ و ۹ میلادی گلاب یکی از اقلام مهم تجاری ایران بوده‌است که از طریق جاده ابریشم به هند و چین صادر می‌شده‌است. مرکز اصلی تولید آن در ایران سرزمین فارس و بیشترین کارگاه‌های تولید گلاب در لایزنگان و داراب استان فارس بر پا بوده‌است. بطوریکه روزانه ۳۰۰۰۰ بطری از میمند فارس در زمان خلیفه بغداد بین سالهای قبل از ۸۱۰–۸۱۷ به آن شهر صادر می‌شده‌است.

براساس مدارک جدید، ایرانیان اولین قومی بودند که از گل سرخ، اسانس و گلاب را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند. ابن سینا دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانس‌ها به روش تقطیر داشته‌است.

سالانه در کاشان، در مراسم جشن گلاب‌گیری ۱۵۰۰۰ تن گلاب سنگین تولید می‌شود

ترکیبات

مواد اصلی تشکیل دهنده اسانس گل محمدی عبارتند از. سیترنلول ۵۵ ۳۴٪، گرانتول ۴۰ ۳۰٪، استاروپنین ۲۶ ۲۲٪، و فنیل اتانول ۳ ۵/۱٪

شما می توانید لیستی از تولید کنندگان گلاب را در وب سایت ویکیوز مشاهده کنید.

منبع: ویکی پدیا